Что такое гошер садака
Гошер сәдакасы. Күпме бирергә һәм кемгә тапшырырга?
Аллага шөкер, быел да иртә яздан бирле мәш килеп сабый бала кебек карап-тәрбияләп, күп көч куеп үстергән яшелчә, җиләк-җимешләребезнең уңышы сөендерерлек булды. Аларны тыныч күңел белән җыеп алырга да насыйп әйләде. Үз бакчабызда үзебезнең хәләл көчебез белән үстергән булсак та, хезмәт җимешләребезне Аллаһы Тәгаләнең рәхмәте белән үстерә алганлыгыбызны да онытып җибәрмәсәк иде. Бары Аның кодрәте белән генә бер кечкенә генә орлыктан да чиләк тутырып уңыш алабыз. Шуларга шөкер итеп, Аллаһы Тәгаләгә рәхмәтебезне белдереп, без дә бакча уңышларыннан мохтаҗларга өлеш чыгарырга тиешбез.
Әлеге саваплы эш ислам динендә яхшы гамәл булып санала һәм ул гошер дип атала. Гошер сәдакасын күпме бирергә һәм аны кемгә тапшырырга? Әлеге сорау белән без имам хатиб Нияз хәзрәт САБИРОВка мөрәҗәгать иттек.
– Гошер ул – зәкятнең бер төре. Аның төгәл нисабы (күләме) булмаса да, елга бер мәртәбә җыелган уңышның уннан бер өлешен фәкыйрьләргә бирү – фарыз (тиешле). Пәйгамбәребез Мөхәммәд Мостафа (с.г.в.) үзенең бер хәдисендә: «Җыеп алынган уңышның яңгыр һәм елга сулары белән үстерелгән өлешеннән уннан берен, ә хезмәт куеп ташылып су сибеп үстерелгән өлешеннән егермедән бер өлеше сәдака итеп бирелергә тиеш», – дигән. Ягъни мәсәлән, йөз чиләк бәрәңге алсагыз, аның ун чиләген гошер сәдакасы итеп бирергә кирәк. Мохтаҗларга, ятимнәргә, сәламәтлеге булмаган кешеләргә, кем үз-үзен тәэмин итә алмый, шуларга өлеш чыгару, бик саваплы. Гошерне элек-электән мәдрәсә шәкертләренә биргәннәр. Теләге булганнар аны мәдрәсәләргә китерә ала. Гошер сәдакасы ул малга бәрәкәт бирә. Гошер сәдакасын биреп, мин үзем ризыксыз калам дип уйлау дөрес түгел. Киресенчә, әгәр дә син гошерне генә түгел, гомумән башка сәдакаларны да ихлас күңелдән бирәсең икән, Аллаһы Тәгалә сиңа аны икеләтә кайтара. Шуңа омтылырга, ышанырга тиешбез. Аллаһның чиксез рәхмәте ихлас күңелдән изге гамәлләр кылучыларга бик якын. Ягъни саваплы эшләрне мине юмарт дип әйтсеннәр, мактасыннар әле дип эшләргә кирәкми, ул ихластан, Аллаһы ризалыгы өчен булырга тиеш. Шул вакытта гына аның нәтиҗәсен кеше бу дөньяда ук күрәчәк.
– Гошер сәдакасын бирүнең билгеле бер вакыты бармы?
– Гадәттә, аны көз көннәрендә, уңыш җыеп алынгач бирәләр. Көзнең кайсы аенда да ярый, соңрак бирү дә гаеп түгел.
– Гошер сәдакасы итеп яшелчә һәм җиләк-җимешнең үзен түгел, ә алардан әзерләнгән кайнатмалар, салатлар рәвешендә бирергә мөмкинме соң?
– Әлбәттә, ярый. Иң мөһиме – ниятең булу.
– Бакчадан алынган уңышны, күчтәнәч итеп, туганнарыңа, хезмәттәшләреңә алып килү гошер сәдакасы булып кабул ителәме?
– Бу күчтәнәч итеп кенә санала. Ул кеше күңелен сөендерү генә. Сәдака бит ул мохтаҗ кешеләргә генә бирелергә тиеш. Андыйларга бирү хәерлерәк һәм саваплырак. Әгәр дә туганы мохтаҗ икән, һичшиксез бирергә була.
– Яшелчәләрне яки шул ук бәрәңгене үстерү өчен чыгымнар күп була. Кайберәүләр акчасын түләп, бакча сукалаттыра, бәрәңгесен утырттыра, аны көзен шул ук трактор кертеп казытып ала. Алар да гошер сәдакасын бирергә тиешме?
– Алар уңышның егермедән бер өлешен бирергә тиеш.
– Гошер сәдакасын бирмәү гөнаһмы?
– Мөмкинлегең була торып бирмәү – гөнаһ. Аны бирүдән курыкмаска кирәк. Аллаһы Тәгалә безгә биргән сәдакабызны берничә өлеш күбрәк итеп кайтарачак. «Ибраһим» сүрәсенең 7 нче аятендә Ул: «Мин биргән нигъмәтләргә шөкрана кылсагыз, арттырып бирермен. Әгәр биргән нигъмәтләремә шөкрана кылмасагыз, газабым каты булыр», – дигән. Гошер сәдакасын биреп, без ярдәмгә мохтаҗ булганнарга шатлык китереп тә саваплы булабыз.
Садака-гушр, ее величина и особенности
Закят с сельскохозяйственных продуктов – одна из разновидностей обязательных выплат по Шариату в пользу нуждающихся и социально не защищённых слоёв населения.
Эту форму пожертвования (садака) в исламе нередко называют словом гушр (ушр, гошер). Необходимость его уплаты верующими, хотя и неявно, указывается в Священном Коране в суре «Скот».
«Он – Тот, Кто создал сады на трельяжах и без трельяжей, финиковые пальмы и злаки с различным вкусом, оливки и гранаты, имеющие сходства и различия. Вкушайте эти плоды, когда они созревают, и отдавайте должное в день уборки, но не расточительствуйте, ведь Он не любит расточительных» (6:141)
Условия, при которых уплачивается садака-гушр
Сколько выплачивать?
Размер выплаты закята с урожая напрямую зависит от того, использует ли фермер орошение (полив) сельскохозяйственных культур или нет.
1. В случае, если такого рода усилия не прилагались (имело место естественное увлажнение дождями или отводными каналами с рек), то уплачивается 10%.
2. Если приходилось специально орошать культуры, то с полученного урожая следует отдать нуждающимся 1/20 долю (5%).
3. В ситуациях, когда поля подвергались обоим способам полива в равной степени, необходимо выплатить 7,5% в виде ушр-садака.
В иных случаях можно подсчитать количество дней орошения тем или иным способом и вывести примерный размер величины закята с урожая. Однако всё же большим благом для мусульманина будет, если он выделит на цели благотворительности максимальную из указанных норм (1/10 урожая). Ведь известно, что любое пожертвование человека непременно возвращается ему в многократном размере благодаря Милости Всевышнего.
Понравился материал? Отправь его братьям и сестрам по вере и получи саваб!
Почему мусульмане должны выплачивать гушр-садака?
По итогам акции было собрано 600 тонн овощей
«О те, которые уверовали! Расходуйте (ради Аллаха) из благоприобретенного вами, а также из того, что Мы вывели для вас из земли…» (Коран, сура «Корова», 267-ой).
15 октября в Республике Татарстан завершилась традиционная кампания по сбору гушр-садака в пользу нуждающихся и социально незащищённых слоёв населения, объявленная Духовным управлением мусульман РТ.
О том, как прошла инициатива ДУМ РТ и почему так важно собирать гушр-садака рассказали в рамках пресс-конференции главный казый Татарстана Джалиль хазрат Фазлыев и руководитель социального отдела ДУМ РТ Айгуль ханум Биктимирова.
главный казый Татарстана Джалиль хазрат Фазлыев
Во всех мухтасибатах после объявления компании по сбору гушра-садака были организован сборы и дальнейшее распределение полученных продуктов нуждающимся категориям населения – инвалидам, многодетным и малоимущим семьям. Продовольственная помощь также была оказана домам престарелых, мусульманским учебным заведениям, социальным учреждениям.
Подводя итоги традиционной кампании по сбору гушр-садака в Татарстане, Айгуль Биктимирова обратила внимание на увеличение объёма собранного гушра.
руководитель социального отдела ДУМ РТ Айгуль ханум Биктимирова
Так, в Бугульминском мухтасибате в рамках сбора Гушр и в преддверии Дня пожилых ветеранов труда и войны пригласили на праздничный обед и обеспечили их сезонными овощами. В День Гушр фермеры из поселка Карабаш Бугульминского района в качестве гушр-садаки передали мухтасибату около 10 тонн капусты, которые также будут направлены в Альметьевское и Уруссинское медресе.
Мухтасибат Верхнеуслонского района часть собранного Гушр-садаки с приходов сёл Вахитово, Татарское Макулово и Введенская Слобода предоставил в дом престарелых и инвалидов. В Челнах, к примеру, было собрано и роздано более 5 тонн гушр-садака, которая включала в себя картошку, морковь, свеклу, лук, огурцы, кабачки, для нуждающихся, а также учащимся Набережночелнинской медресе «Ак мечеть» и «Центра подготовки хафизов Корана» г.Казань. Помимо всего, им было передано 50 кг мяса и 100 кг макаронной и зерновой продукции.
Подводя итог беседе с журналистами Джалиль хазрат напомнил, что традиция проведения сбора гушра-садка была заложена Валиуллой хазратом Якуповым.
— В 1990-х годах именно Валиулла хазрат предложил проводить праздник, посвящённый сбору садака, в одной из деревень республики. Впервые провели такое мероприятие в селе Хасаншаех Арского района республики. Следующий праздник прошёл в селе Ядыгер Кукморского района, затем – в селе Алан Балтасинского района.
Официально компания по сбору гушр-садака завершилась 15 октября, однако те, кто не успел поучаствовать в данной социальной акции, могут обратиться в благотворительные фонды, социальные учреждения, мусульманские учебные и внести свой вклад в обеспечение малоимущих продовольствием.
Гушр – особый вид милостыни, когда мусульманин отдает неимущим одну десятую часть полученного за сезон урожая. На обязательство выплаты гушр-садака указывает 267-ой аят суры «Корова»: «О те, которые уверовали! Расходуйте (ради Аллаха) из благоприобретенного вами, а также из того, что Мы вывели для вас из земли…».
Обязательность гушр-садака обусловлена тем, что подлинной причиной любого урожая является милость Аллаха, которая проявляется благоприятствованием природных факторов. Чтобы достигнуть этой милости и обеспечить надежду на будущий урожай необходимо, подчиняясь Его воле, выделять гошер (десятину), как об этом сказано в Благородном Коране.
Примечательно, что до революции у татар-мусульман сбор гушр-садака был обычной практикой, а в советское время праздники гушра заменили праздниками урожая. Сейчас этот благотворительный сбор постепенно стал возвращаться в религиозную практику мусульман республики. Мусульмане активно привозят в мечети овощи и фрукты: картофель, капусту, свеклу, морковь, лук, яблоки, сливы, а также соления и варения, приготовленные на зиму.
Гошер садакасы нэрсэ ул, кемгә һәм күпме бирелә?
Бүгенге вәгаз гошер садакасы хакында булыр. Гошер — ул бакчада үстерелгән яшелчә, җиләк-җимештән бирелә торган зәкәтнең бер төре. Ә нәрсә соң ул зәкәт, иң элек бу хакта кыскача гына карап үтик.
Зәкәт нәрсә ул?
Зәкят ул – мал-мөлкәттән (байлыктан) фәкыйрьләр, мохтаҗлар өчен бирелә торган билгеле бер күләмдәге сәдака.
Зәкәт сүзенең тәрҗемәсе — чистарту. Чөнки, беренчедән, зәкәт – кешеләрнең байлыгын мал-мөлкәт туплау вакытында килеп чыккан төрле хаталардан һәм ялгышлардан, ярамаган эшләрдән чистарта.
Икенчедән, ул кешеләрнең күңелләрен саранлык һәм шәфкатьсезлек кебек начар сыйфатлардан азат итә, зәкят бирү нәтиҗәсендә кешеләр юмартрак һәм мәрхәмәтлерәк була башлый.
Өченчедән, зәкят – Аллаһы ризалыгы өчен ният һәм гамәлләреңне пакьләү. Зәкят бирүче ният һәм гамәлләре өчен Аллаһы Тәгалә алдында җавап бирәсен һәрвакыт исендә тота һәм Аның кануннары буенча яши башлый.
Дүртенчедән, зәкят җәмгыятьне социаль тигезсезлек аркасында килеп чыга торган канәгатьсезлектән арындыра.
Гошер садакасы турында Коръәндә һәм хәдисләрдә
Гошер — ул закятнең бер төре. Гошер-закятенең төгәл генә нисабы (ягъни күләме) булмаса да, елга бер мәртәбә җыелган уңышның уннан бер өлешен фәкыйрьләргә бирү – фарыз (тиешле) санала.
Изге Коръәндә, Бәкара сүрәсенең 267 нче аятендә, болай диелгән:
«И, иман китерүчеләр! Кәсеп итеп тапканнарыгызның иң яхшыларын һәм Без сезнең өчен җирдән чыгарган нәрсәләребездән сәдака итеп сарыф итегез. Үзегезгә биргән очракта күзегезне генә йомып алырдай яраксыз нәрсәләрне хәер итеп бирмәгез. Белегез, һичшиксез Аллаһ — бай, мактауга лаеклы!»
Әнгам сүрәсенең 141 нче аятендә Аллаһ Тәгалә шулай ук әйтә:
«Ул Аллаһ — җимешләре төрле булган терәкле һәм терәксез бакчаларны да, хөрмәләрне игеннәрне дә, зәйтүн һәм анарларны яралтучы. Уңыш биргән вакытларында сез җимешләрен ашагыз, урып-җыеп алган көнне исә гошер һәм закятен бирегез, ләкин чиктән ашмагыз. Аллаһ исраф итүчеләрне сөйми» — ди.
Шул ук Бәкара сүрәсенең 271 аятендә әйтелә:
«Әгәр сәдакаларыгызны ачыктан-ачык бирәсез икән, бу бик яхшы. Әмма, әгәр моны яшереп, беркемгә дә күрсәтмичә ишеттермичә бирсәгез, бу сезнең өчен тагы да яхшырак. Ул Аллаһ биргән сәдакаларыгыз сәбәпле, гөнаһларыгызның кайберләрен гафу итәр. Аллаһ сезнең ни кылганыгыздан хәбәрдардыр» — диелә.
Пәйгамбәребез Мөхәммәд Мостафа (с.г.в.) үзенең бер хәдисендә: «Җыеп алынган уңышның яңгыр һәм елга сулары белән үстерелгән өлешеннән уннан берен, ә хезмәт куелып, су сибеп үстерелгән өлешеннән егермедән бер өлеше сәдака итеп бирелергә тиеш», – дигән.
Гошер садакасын кемгэ бирергэ
Мохтаҗларга, ятимнәргә, сәламәтлеге булмаган кешеләргә, кем үз-үзен тәэмин итә алмый, шуларга өлеш чыгару, бик саваплы. Гошерне элек-электән мәдрәсә шәкертләренә дә биргәннәр. Теләге булганнар аны мәдрәсәләргә һәм башка дини уку йортларының ашханәләренә китерә ала.
Гошер сәдакасы ул безнең малыбызга бәрәкәт бирә. Гошер биреп, мин үзем ризыксыз калам дип уйлау дөрес түгел. Киресенчә, әгәр дә син гошерне генә түгел, гомумән башка сәдакаларны да ихлас күңелдән бирәсең икән, Аллаһы Тәгалә сиңа аларны икеләтә арттырып кайтара. Без шуңа омтылырга, ышанырга тиешбез.
Аллаһның чиксез рәхмәте ихлас күңелдән изге гамәлләр кылучыларга булыр. Ягъни саваплы эшләрне мине юмарт дип сөйләсеннәр, мактасыннар әле, яисә бу гошер бирми дип әйтмәсеннәр өчен эшләргә кирәкми. Безнең һәр гамәлебез ихластан эшләнергә, бары тик Аллаһы ризалыгы өчен генә булырга тиеш. Шул вакытта гына аның савабы була һәм биргән садкасының да нәтиҗәсен кеше бу дөньяда ук күрәчәк.
Гошер кайчан бирелергә тиеш?
Гошер сәдакасын бирүнең билгеле бер вакыты юк, гадәттә, аны көз көннәрендә, уңыш җыеп алынгач та бирергә тырышалар. Ләкин әлеге төр сәдаканы көзнең кайсы аенда да бирергә ярый. Көз кәнендә генә түгел икенче уңыш өлгергәнче теләсә кайсы вакытта тапшырылса да кабуллардан булыр ин шә Аллаһ.
Җиләк-җимеш һәм яшелчәдән варенье яисә солянкалар ясап бирергә ярыймы?
Әлбәттә ярый. Гошер сәдакасына яшелчә һәм җиләк-җимешнең үзен генә түгел, ә алардан әзерләнгән кайнатмалар, салатлар рәвешендә бирү яхшырак та, чөнки алай бакча нигъмәтләре бозылмый һәм аларны озак вакыт саклап була.
Гошерне туганнарыңы бирү ярыймы?
Әгәр туганнарыгыз мохтаҗ булса ярый. Ләкин бакчадан алынган уңышны, күчтәнәч итеп, бай яки урта хәлле туганнарыңа алып килү гошер сәдакасы булып кабул ителми, бу күчтәнәч кенә булып санала. Ул бүләк бирү, кеше күңелен сөендерү кебек кенә була.
Без аңларга тиеш, сәдака бит ул мохтаҗ кешеләргә генә бирелә, авыр хәлдәге кешегә ярдәм күрсәтү булып санала. Андыйларга бирү хәерлерәк һәм саваплырак. Әгәр мохтаҗ, авыру туганыгыз бар икән, һичшиксез гошерне аңа бирергә була.
Хезмәт куеп үстерелгән уңыштан күпме гошер түләнә?
Яшелчәләрне яки шул ук бәрәңгене үстерү өчен чыгымнар күп була. Авылларда акчасын түләп, елына ике тапкыр бакчасын эшкәрттерәләр, бәрәңгесен утырттыралар, аны көзен шулай ук кайберәүләр трактор кертеп казытып ала. Җәй буена чүбен утау, төбен өю, коларадо коңгызларына каршы көрәшү, сабагын чабу, тирес кертү һәм башка эшләрне саный китсәк, бик күп хезмәт кергәнен аңлыйбыз.
Мәсәлән, чагыштыру өчен: алмагачтан алма алыр өчен янына барып та карыйсы юк, яңгырлы ел булса су да сипмисең, өлгергәч алмаларын җыеп кына аласы, ә бәрәңге үстерер өчен бик күп көч куярга туры килә, монда буш вакыт та, сәламәтлек тә, акча да кирәк. Шуңа күрә зур хезмәт куеп, күп чыгымнар кертеп үстерелгән уңыштан гошер итеп егермедән бер өлешен генә бирү дә ярый.
Гошер сәдакасын бирүнең фазыйләтләре
Мөмкинлегең була торып әлеге төр садаканы бирмәү – гөнаһ. Аны бирүдән курыкмаска кирәк. Аллаһы Тәгалә безгә биргән сәдакабызны берничә өлеш күбрәк итеп кайтарачак.
«Ибраһим» сүрәсенең 7 нче аятендә Ул:
«Мин биргән нигъмәтләргә шөкрана кылсагыз, арттырып бирермен. Әгәр биргән нигъмәтләремә шөкрана кылмасагыз, газабым каты булыр», – дигән.
Гошер сәдакасын биреп, без ярдәмгә мохтаҗ булганнарга шатлык китереп тә саваплы булабыз.
Үз бакчабызда үзебезнең хәләл көчебез белән үстергән булсак та, хезмәт җимешләребезне Аллаһы Тәгаләнең рәхмәте белән үстерә алганлыгыбызны да онытып җибәрмәсәк иде.
Беренчедән, Аллаһ Тәгалә безгә бакчада эшли алырлык сәламәтлек биргән икән, без аңа шөкер итәргә тиеш. Ә бит без күреп торабыз күпме кеше инвалид, авыру, алар да бик теләр иде бакчада эшләп яшелчә, җимеш үстерергә, ләкин исәнлекләре юк. Аллаһ безгә исәнлек биргән икән, гомер биргән икән, без Аңарга шөкер итәргә тиешбез, игелекле гамәлләр кылып калырга тиешбез.
Икенчедән, бары тик Аллаһының кодрәте белән генә, бер кечкенә орлыктан да чиләк тутырып уңыш алабыз. Без юмарт булсак Аллаһы Тәгалә дә безгә юмарт булыр, ин шә Аллаһ, яңгырларын да вакытында яудырыр. Шуңа күрә, боларның барысына да шөкер итеп, Аллаһы Тәгаләгә рәхмәтебезне белдереп, без дә бакча уңышларыннан мохтаҗларга өлеш чыгарырга тиешбез.
Аллаһ Тәгалә һәрбарчаларыбызга исәнлек-саулык бирсен, бәла-казалардан сакласын, биргән гошер садакаларыбызны кабуллардан кылсын! Амин!
Когда, как и почему мусульмане должны выплачивать гушр-садака?
Все, что нужно знать о гушр-садака (фото:freepik.com)
Арабское слово «ушр» по-русски звучит как «одна десятая часть». Есть ещё мнение специалистов о том, что термин берёт своё начало из ассирийского языка, от слова «иш-ру-у». Так назывался один из налогов, который платили в Древней Ассирии. Если же придерживаться мнения востоковедов о том, что арабское слово «ушр» берёт свои истоки от древнееврейского «машер», то следует знать, что у евреев это слово обозначало одну десятую часть дохода, собираемого в пользу царя.
В исламском вероучении словом «ушр» обозначается один из видов налога, который составляет 1/10 часть собранного урожая. По шариату есть ряд продуктов земледелия, с которых собирается налог. Поэтому логично, что «ушр» также называют «закят с урожая». Необходимость его выплаты обозначается в Благородном Коране:
«О верующие! Расходуйте из добытых вами благ и из того, что Мы взрастили для вас из земли! Не пытайтесь расходовать [на благие цели] дурное, чего бы вы сами не взяли, разве что с закрытыми глазами. И знайте, что Аллах – Тот, Кто ни в ком и ни в чём не нуждается, Хвалимый» (сура «аль-Бакара», 267 аят).
«И Он – Тот, кто сотворил сады [с растениями] стелящимися по земле [как арбуз] и не стелящимися [возвышающимися над поверхностью земли, как деревья и кустарники], финиковые пальмы и [всевозможные] злаки с различным вкусом, оливки и гранаты, имеющие [некоторые] сходства [в цвете и вкусе] и различия [в цвете, вкусе, размере и запахе]. Ешьте [все] эти плоды, когда они созревают, и отдавайте должное [ʼушр и закят] в день сбора урожая. Но не будьте расточительными [отдавая слишком много и оставляя свои семьи в нужде], ведь Он не любит расточительных» (сура «аль-Анам», 141 аят).
Всевышний по Своему желанию дал жизнь огромному количеству полезных растений и научил нас, людей, извлекать из них пользу. Злаки, овощи и фрукты растут на одной земле, питаются одинаковой водой, однако каждый из видов растений обладает особым вкусом и характерным только для него набором полезных свойств. Возможность пользоваться этими благами земли, выращивать и собирать урожай с полей, огородов и садовых деревьев является проявлением безграничной милости Всевышнего Создателя по отношению к нам.
В аяте, который мы упомянули выше, Аллах говорит нам о необходимости выплаты этого налога в день сбора урожая. Это очень логично: земледельцам в этот день легче всего отделить 1/10 часть от основной части урожая и, не откладывая на потом, сразу раздать её нуждающимся.
Также Создатель говорит нам о том, что не стоит излишествовать в раздаче ушра и не выплачивать больше установленной доли, потому что в будущем может это причинить вред собственной семье и привести к голоданию.
Чтобы выплачивать «ушр», необходимо владеть землёй и выращивать на ней продукцию. Размер налога также зависит и от способа полива растений. По поводу выплаты ушра посланник Аллаха (мир ему и благословение Аллаха) сказал:
«С того, что произрастает на земле, полагается 1/10 закята» (ас-Сирахи).
«С урожая, который орошался рекой или дождём причитается «ушр» (1/10), а с урожая, который орошался с помощью скота – «половина ушра» (1/20)» (Муслим).
Некоторые алимы придерживаются мнения, что ушром необходимо облагать только зерновые и фрукты, а вот огородные культуры – нет. Однако Имам Абу Ханифа был уверен, что обложению подлежат все сельскохозяйственные культуры вне зависимости от их вида и размера урожая. (Бадаи ас-Сани, 2/53; Мабсут 3/2)