Что такое дзеяслоў у беларускай

§ 31–1. Дзеяслоў: агульнае значэнне, марфалагічныя прыметы, сінтаксічная роля. Формы дзеяслова. Марфалагічны разбор дзеяслова. Сэнсава-стылістычная і тэкстаўтваральная роля дзеяслова ў тэкстах розных тыпаў і стыляў маўлення

Оглавление

Практыкаванне 307

Прачытайце тэкст, устаўляючы прапушчаныя словы.

Практыкаванне 307-1

Разгледзьце схему. Раскажыце пра формы дзеяслова, дапоўніўшы сказы.

І. Неазначальная форма (інфінітыў)

ІІ. Асабовыя формы

ІІІ. Асобыя формы:

— Дзеепрыметнік

— Дзеепрыслоўе

Назавіце граматычныя катэгорыі дзеяслова. Ахарактарызуйце іх.

Практыкаванне 307-2

Прачытайце тэкст. Падбярыце загаловак у адпаведнасці з тэмай. Выпішыце спачатку ўсе дзеясловы, потым асобыя формы дзеяслова – дзеепрыметнікі, дзеепрыслоўі. Вызначце лад дзеясловаў, трыванне, у дзеясловаў абвеснага ладу — час.

Вясна абрынулася на зямлю раптоўна, гарачым сонцам за некалькі дзён растапіла зляжалы снег, ручаіны, як ашалелыя, несліся з пясчаных узгоркаў у прызамкавае возера, падалі між выдмаў у набрынялую Ушу. І рака, заціснутая вадою спадыспаду і зверху, не вытрымала, трэснула, уздыбіўшы грувасткія крыгі. За які тыдзень разводдзе ўтаймавалася, сплыло ў Нёман. А сонца паліла, ажыўляючы мурагі аксамітавай травою, аздабляючы надрэчча пухнатымі коцікамі вербалозаў. І калі б неба было літасцівым, паслала б на зямлю пару зацяжных залеў, уся гэтая пекнасць яшчэ больш бы ўвабралася ў сілу, забуяла б, закрасавала б лугамі і ўзлескамі кветак. Але дажджавыя хмары ці то засердавалі, ці то недзе заблудзілі, абмінаючы нясвіжскую зямлю. І тое, што так хораша рынулася ў рост, пачало памалу марнець, блякнуць, губляць сваю вабнасць і раскошу (Паводле А. Камароўскага).

● Растлумачце правапіс выдзеленых слоў.

Практыкаванне 307-3

Прачытайце прыказкі. Растлумачце значэнне кожнай. Назавіце асабовыя формы дзеяслова і інфінітыў.

Дай зямлі, і яна табе дасць.

Раней пасееш, раней паспееш.

Не марнуй часу дарэмна: вясна пройдзе – не вернеш.

Ад навукі галава не баліць.

Мякка сцеле, ды мулка спаць.

Рубрыка «Паслухаем мовазнаўцаў»

Пры супадзенні лексічных значэнняў дзеясловы закончанага і незакончанага трыванняў утвараюць суадносныя пары, члены якіх адрозніваюцца толькі граматычна (параўн.: рабіць – зрабіць, ламаць – адламаць, гаварыць – сказаць і інш.). Фармальна завершанасць дзеяння фіксуецца дзеясловамі закончанага трывання прошлага часу (прачытаў, зрабіў, адламаў і інш.), тады як дзеясловы закончанага трывання будучага часу паказваюць, што дзеянне завершыцца пасля моманту гутаркі (параўн.: прачытаю, зраблю, адламаю і інш.).

Дзеясловы, якія не ўтвараюць суадносных пар у адносінах да выражэння мяжы дзеяння, называюцца аднатрывальнымі і могуць мець або толькі форму закончанага трывання (параўн.: расплакацца, набыць і інш.), або толькі форму незакончанага трывання (параўн.: ганарыцца, адсутнічаць і інш.).

Дзеясловы незакончанага трывання спалучаюцца з іншымі дзеясловамі тыпу скончыць, пачаць і да т. п., а дзеясловы закончанага трывання з падобнымі дзеясловамі не спалучаюцца. Дзеясловы, што не ўтвараюць суадносных трывальных пар, маюць асаблівасці ў сваёй лексічнай семантыцы, якая характарызуецца ўказаннем на пачынальнасць дзеяння (параўн.: закрычаць, пабегчы, узляцець і інш.), на абмежавальнасць дзеяння (параўн.: пагартаць, праспаць, перабегчы і інш.), аднакратнасць, ці інхаатыўнасць, дзеяння (параўн.: мігнуць, глынуць і інш.), выніковасць дзеяння (параўн.: абрынуць, выскачыць, злезці і інш.), мнагакратнасць, ці ітаратыўнасць, дзеяння (параўн.: папаездзіць, папанасіць і інш.), перарывістасць (параўн.: пакусваць, узмахваць і інш.), суправаджальнасць (параўн.: прыпяваць, падсвістваць і інш.), размеркавальнасць, ці дыстрыбутыўнасць (параўн.: панадпісваць, ператрэсці і інш.).

Б.А. Плотнікаў, Л.А. Антанюк

Практыкаванне 307-4

Прачытайце тэкст. Пра каго расказваецца ў тэксце? Падбярыце загаловак у адпаведнасці з асноўнай думкай. Выпішыце сказы з безасабовымі дзеясловамі і дзеясловам, ужытым у форме безасабовага.

На дварэ неўпрыкмет вечарэла. А хутка і ў пакой упаўзла цемра.

Неба, нібы аўсом, было ўсыпана зоркамі. Свяціла вялікая, матава-белая поўня. Пас яе святла ляжаў на стале, белым ручніком спадаў на падлогу. І нідзе ні гуку. Адно недзе пад страхою спрасонку цілікнуў верабей, а ў хаце пад печчу адазваўся цвыркун.

Максіму не спалася. Ён борздзенька падняўся з канапы, падышоў да расчыненага акна і прысеў на лаўку.

Раскашавалі каля плота ў садку парэчкі і вішні, кучаравіліся асветленыя месяцам яблыні. Пахла канюшынаю, кропам і палявымі кветкамі.

Максім любіў гэтую вечаровую прахалоду і цішыню. Ды раптам заспакоенасць парушыла чароўнае суладдзе гукаў. Ён пачуў песню. Адзін голас цягнуў мякка, вольна, другі быў высокім і звонкім.

Песні роднага краю, зямлі, дзе нарадзіўся і вырас. Любоў і пяшчота расчулілі Максімаву душу. (Паводле Я. Галубовіча).

Падкрэсліце граматычныя асновы ў выпісаных сказах. Як называюцца такія сказы?

● Вызначце від выказніка ў выдзеленым сказе.

Правіла

Па адносінах дзеяння да аб’екта дзеясловы бываюць пераходныя і непераходныя.

Пераходныя дзеясловы абазначаюць дзеянне, што накіравана непасрэдна на аб’ект, які мае форму вінавальнага склону без прыназоўніка: пісаць сачыненне, глядзець фільм.

Аб’ект дзеяння можа выражацца формай роднага склону, калі ён абазначае частку чаго-небудзь (купіць хлеба, выпіць малака) або калі пры дзеяслове ёсць адмоўе не (не заўважыў памылкі, не глядзеў спектакля).

Непераходныя дзеясловы абазначаюць дзеянне, якое не накіравана непасрэдна на аб’ект у форме вінавальнага склону: ісці па вуліцы, гаварыць пра экзамен.

Адна і тая ж форма дзеяслова ў пэўным кантэксце можа ўжывацца ў значэнні пераходнага або непераходнага дзеяслова: вучні прачыталі правіла і вучні прачыталі; дзяўчынка малюе дом і дзяўчынка прыгожа малюе.

Практыкаванне 307-5

Прачытайце тэкст. Вызначце яго стыль. Які твор нагадаў вам гэты тэкст? Вызначце лады дзеясловаў. Назавіце дзеяслоў, ужыты ў адным ладзе замест другога. Выпішыце асабовыя формы дзеясловаў, утварыце з імі трывальныя пары (калі магчыма). Вызначце пераходнасць / непераходнасць выдзеленых дзеясловаў.

Шумелі лістотай бярозы, шэра-зялёныя алешыны і вербы, цёмныя елкі і залацістыя сосны. З вышыні далятала вясёлае цвірканне вераб’ёў, здалёк пачуўся плач зязюлі.

Віктар сарваў кветку, паказаў спадарожнікам:

— Ці ведаеце, што гэта?

— Ані хот-дог, ані гамбургер, — вяла адрэагавала Юлька.

— Маеш рацыю, — бадзёра заявіў брат. — Гэта кольнік каласавідны. Сцябло ў яго падоўжанае, а суквецце сабрана ў колас. На жаль, неядомы!

Спусціўшыся ў нізіну, юныя падарожнікі пашлёпалі па лужынах сярод сакавітай травы. Леваруч ад іх пабліскваў з-за хмызняку рачны разліў. Віктар сарваў расліну з ружовым вузкім лісцем, сказаў:

— Бачыце? Гэта скрыпень. Нашы продкі ўжывалі яго замест чаю.

— Каб зварыць чай, трэба здабыць агонь, — заявіла Юлька.

— Па-навуковаму завецца «скрыпень вузкалісты», — працягваў яе брат. — Яго дадаюць у корм каровам, коням, авечкам.

Неўзабаве лес падрабнеў. Прадраўшыся праз шчыльнае кустоўе, юныя падарожнікі выйшлі на пясчаную граду, якая абрывалася ў балоце.

— Паварочваем, — загадаў Мірон і з зайздрасцю паглядзеў на бусла, які лунаў над разлівам.

Ён зрабіў крок, як раптам Віктар страшным голасам закрычаў:

Мірон адскочыў назад. Віктар паказваў на тонкую жоўтую расліну, якая пасярод пяску калыхалася пад ветрыкам.

— Я думаў, ты заўважыў кубло атрутных гадаў, — сказаў Мірон.

— Гэта залататысячнік, — распавёў Віктар. — Расліна з Чырвонай кнігі, рэдкі від. Нам варта было патрапіць сюды ўжо дзеля таго, каб пабачыць яго на ўласныя вочы. А ты яго ледзь не растаптаў!

— Прабач, — кісла вымавіў Мірон і скептычна пераглянуўся з Юлькай.

Вярнуўшыся назад у лес, вандроўнікі павярнулі ўлева і праз гадзіну выйшлі на паляну, парослую чаромхай, васількамі. Але Віктараву ўвагу прыцягнула трава з круглым лісцем.

— Заечая капуста! — закрычаў ён. — З яе можна боршч згатаваць. Яе можна дадаць у салат. Або і так з’есці!

Яго спадарожнікі са шчаслівым крыкам наляцелі на кіслы спажытак (Паводле Я. Конева).

● Выпішыце з тэксту аднакаранёвыя словы, раскрыйце іх значэнні.

● Растлумачце напісанне складаных слоў.

Карыстаючыся даведачнай літаратурай або інтэрнэт-рэсурсамі, падрыхтуйце паведамленне пра расліны, на якія звяртае ўвагу спадарожнікаў Віктар.

Практыкаванне 307-6

Прачытайце тэкст. Выпішыце зваротныя дзеясловы ў той форме, у якой яны ўжыты ў тэксце, вызначце (калі магчыма) іх асобу, лік, час.

Зубрэвічы. Хаджу па дзьмухаўцах. Любуюся дзьмухаўцамі.

Яны ўжо цвітуць. Яны – усюды. Прачнуўся, зірнуў у акно, а яны, вірлавокія, ужо глядзяць сваімі прагнымі да жыцця, поўнымі ўпэўненасці і сілы вачамі, радуючыся раніцы.

Азірнуўся, а яны, бачыце, пазахоплівалі не засеяныя пакуль агароды, лугі ды сенажаці і ператварылі іх у прыгожыя кветнікі – як усё роўна дзьмухаўцы нехта тут знарок панасеяў.

Кінуў вокам за рэчку, а на Зарэччы – таксама ўсё жоўта ад іх. Травы не відаць, а ўсё і ўсюды – дзьмухаўцы, дзьмухаўцы, дзьмухаўцы. Нібыта прамяні сонца густа ўпалі на лугі і агароды, на зямлю.

Якая прыгажосць! Глядзі – не наглядзецца, любуйся – не налюбавацца, цешся – не нацешыцца. Замілаванне! Вачэй не адвесці! (Паводле Я. Сіпакова).

Ці да ўсіх выпісаных зваротных дзеясловаў можна падабраць незваротныя?

Вызначце спосаб утварэння выдзеленых дзеясловаў.

Якую сінтаксічную ролю ў сказе выконвае слова бачыце?

Знайдзіце ў тэксце і выпішыце фразеалагізм, растлумачце яго значэнне.

● Зрабіце марфалагічны разбор трох дзеясловаў (умоўнага, загаднага і абвеснага ладу).

Параўнайце ролю дзеясловаў у прапанаваных тэкстах параграфа, падрыхтуйце паведамленне «Сэнсава-стылістычная і тэкстаўтваральная роля дзеяслова ў тэкстах розных тыпаў і стыляў маўлення».

Источник

Дзеяслоў. Функцыянальная характарыстыка дзеяслова. Катэгарыяльныя значэнні дзеяслова.

У залежнасці ад асаблівасцей змянення ў сучаснай беларускай мове адрозніваюць спрагальныя і неспрагаль- ныя формы дзеяслова.

Неазначальная форма дзеяслова (інфінітыў), яе ўтварэнне, граматычнае значэнне, марфалагічныя прыметы і сінтаксічныя функцыі. Асновы дзеяслова: інфінітыва і цяперашняга (будучага простага).

дзеясловаў: праграмаваць, стыкавацца, транспланта- ваць. Суфікс -ці ўжываецца ў дзеясловах з асновай на зычны: везці, грэбці, дзяўбці, лезці, паўзці, скрэбці.

Аснова інфінітыва-гэта частка інфінітыва без формаўтваральнага суфікса: даганя-ць, меркава-ць, грэб- ці, плес-ці, бег-чы, лег-чы.

Ад асновы інфінітыва ўтвараюцца формы дзеясловаў абвеснага ладу прошлага часу: загарэ-ць, прачыта-ць — загарэ-ў, загарэ-л-а, загарэ-л-і, прачыта-ў, прачыта-л-а, прачыта-л-і; формы ўмоўнага ладу: загарэ-ў бы, загарэ-л-а б, загарэ-л-і б, прачыта-ў бы, прачыта-л-а б, прачыта-л-і б; дзеепрыметнікі прошлага часу: загарэ-л-ы, загарэ-ўш-ы, прачыта-ўш-ы, прачыта-н-ы; дзеепрыслоўі закончанага трывання: загарэ-ўшы, прачыта-ўшы.

чытай-уць; прывяд-уць, вылеч-аць, прыняс-уць, прачы- тай-уць.

Пераходныя і непераходныя, зваротныя і незваротныя дзеясловы. Катэгорыя стану. Асаблівасці граматычнага выражэння катэгорыі незалежнага, залежнага і зваротна-сярэдняга стану. Сінаніміка стану дзеяслова.

Усе дзеясловы паводле адносін дзеяння да аб’екта падзяляюцца на пераходныя і непераходныя.

Пры пераходных дзеясловах можа быць аб’ект, які ствараецца (пабудаваць дом), змяняецца (пафарбаваць сцены)_, знішчаецца (разбіць шкло), застаецца нязменным (ухваліць план), успрымаецца органамі пачуццяў (адчу- ваць боль) і інш.

Дзеясловы, пры якіх аб’ект мае форму ўскосных склонаў з прыназоўнікамі і без прыназоўнікаў, акрамя вінавальнага склону без прыназоўніка, называюцца ўскосна-пераходнымі:гуляць у футбол, дапа- магчы сябру, сумаваць па сыне, сябраваць з дзяўчьінай.

Непераходныя дзеясловы называюць дзеянне, не накіраванае на аб’ект: адпачываць, бялець, плысці, сохнуць, сядзець. Гэтыя дзеясловы абазначаюць фізічны і псіхічны стан: спаць, хварэць, весяліцца, журыцца; рух: ісці, бегчы, ехаць, ляцець; становішча ў прасторы: ляжаць, стаяць; праяўленне прыметы: зелянець, чырванець; занятак: настаўнічаць, падарож- нічаць і інш.

Паміж пераходнымі і непераходнымі дзеясловамі існуе сувязь. Адзін і той дзеяслоў можа быць пераходным (чытаць кнігу, спяваць песню) і непераходным (люблю чытаць, умею спяваць), калі ўвага канцэнтруецца на самім дзеянні, а не на аб’екце.

Источник

Віды, формы і прыклады дзеясловаў

Нездарма ж «дзеясловам» нашы продкі звалі ў прынцыпе гаворка, гэтак жа гэтае слова інтэрпрэтуецца ў слоўніку В. Даля. Прыклады дзеясловаў, іх выкарыстанне, змяненне разбяром ў дадзеным артыкуле.

Дзеяслоў як часціна мовы

Марфалагічныя і сінтаксічныя прыкметы

Што тычыцца сінтаксічнай ролі, то часцей за ўсё дзеяслоў выкарыстоўваецца ў якасці выказніка, ён жа разам з дзейнікам ўтварае прэдыкатыўных або граматычную аснову. Дзеяслоў у сказе можа распаўсюджвацца. Гэтую функцыю выконвае назоўнік альбо прыслоўе.

інфінітыў

У кожнага дзеяслова маецца пачатковая форма, яна і называецца інфінітывам. Пытанні задаем наступныя: «што рабіць?», «Што зрабіць?». Прыклады нявызначаных дзеясловаў: вучыць, маляваць (што рабіць?), Вывучыць, намаляваць (што зрабіць?).

віды дзеяслова

форма ладу

Змяняюцца дзеясловы і па ладзе. Іх усяго тры: ўмоўнае (умоўны), абвесны і загадны.

катэгорыя часу

Форму будучага часу здольныя мець дзеясловы абодвух відаў, закончанага і незакончанага. Яна бывае двух тыпаў: простая і складаная. Першая характэрная для дзеясловаў закончанага трывання: пабудую, прыляпіце, Напілуеце і г.д. Будучыня складанае ўтвараюць дзеясловы незакончанага трывання. Параўнаем: буду будаваць, буду ляпіць, буду пілаваць. Такім чынам, форма гэтая утвараецца з дапамогай дзеяслова «быць», пастаўленага ў будучы просты, і інфінітыва.

У сучаснасці і будучыні часах дзеясловы маюць твар і лік. Пра іх і пагаворым ніжэй.

Твар і лік

Калі дзеяслоў стаіць у першым асобе, ён паказвае, што дзеянне вырабляе сам казаў. Напрыклад: «Я гартуецца кожны дзень, абліваючыся сцюдзёнай вадой і абціраючы снегам».

Пра тое, што дзеянне выконвае суразмоўца таго, хто гаворыць, нам раскажа другая асоба дзеяслова. Да прыкладу: «Ты выдатна ведаеш, колькі будзе двойчы два». Дзеясловы ў гэтай жа форме могуць мець абагульнены сэнс, пазначаць дзеянні, характэрныя для любога чалавека. Часцей за ўсё гэта можна сустрэць у прыказках: «На чужой роток ня накінеш платок». Адрозніць такія прапановы проста: у іх, як правіла, адсутнічае падлягае.

Спражэнне і асабістыя заканчэння дзеяслова

II спражэнне (заканчэння)

Источник

дзеяслоў

Смотреть что такое «дзеяслоў» в других словарях:

Ходоренко, Ирина — Ирина Ходоренко белор. Ірына Хадарэнка Имя при рождении: Ирина Михайловна Шумская Дата рождения: 19 июня 1976(1976 06 19) (36 лет) Место рождения … Википедия

Тарасов, Константин Иванович — Константин Тарасов белор. Канстанцін/Кастусь Тарасаў … Википедия

Рублевская, Людмила Ивановна — Людмила Ивановна Рублевская белор. Людміла Іванаўна Рублеўская Имя при рождении: Людмила Рублевская Дата рождения: 5 июня 1965(1965 06 05) (47 лет) … Википедия

Мартынов, Виктор Владимирович — В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Мартынов. Виктор Владимирович Мартынов Дата рождения: 25 января 1924(1924 01 25) (88 лет) Место рождения: Одесса Научная сфера: Лингвистика … Википедия

Minsk — For other uses, see Minsk (disambiguation). Minsk Мінск, Минск … Wikipedia

Белорусский язык — Самоназвание: Беларуская мова Страны: Белоруссия, Россия … Википедия

Воронов, Виталь — У этого термина существуют и другие значения, см. Воронов. Виталь Воронов Дата рождения … Википедия

Союз белорусских писателей — Тип Массовая писательская организация Год основания 8 июня 1934 Расположение Минск, Белоруссия Ключевые фигуры … Википедия

Виталь Воронов — Дата рождения: 18 марта 1983 Место рождения: Беларусь Минск Гражданство: белорусское Род деятельности: литература Направление: проза, пьесы, стихи, эссе … Википедия

Воронов Виталь — Виталь Воронов Дата рождения: 18 марта 1983 Место рождения: Беларусь Минск Гражданство: белорусское Род деятельности: литература Направление: проза, пьесы, стихи, эссе … Википедия

Воронов В. — Виталь Воронов Дата рождения: 18 марта 1983 Место рождения: Беларусь Минск Гражданство: белорусское Род деятельности: литература Направление: проза, пьесы, стихи, эссе … Википедия

Источник

Дзеяслоў. Неазначальная форма дзеяслова. Часы дзеяслова (5 клас)

Тэма: Дзеяслоў . Неазначальная форма дзеяслова. Часы дзеяслова

Мэта:спрыяць паглыбленню ведаў па тэме “Дзеяслоў”.

 удасканальванне ўмення знаходзіць дзеясловы ў тэксце, ставіць пытанне да іх;

 групаванне дзеясловаў па семантычных прыметах;

 адрозніванне дзеяловаў ад дзеяслоўных назоўнікаў,прыметнікаў ;

 вызначэнне дзеясловаў неазначальнай формы; агульны сэнс, час дзеяслова;

 вых аванне павагі да роднай мовы праз дыдактычны матэрыял урока.

Мэта на мове вучняў (запісваецца на дошцы):

 паўтару, што такое дзеяслоў ;

 даведаюся пра группы дзеясловаў паводле значэння;

успомню, што такое неазначальная форма дзеяслова;

Пералік базавых паняццяў: інфінітыў, час, сінтаксічная роля ў сказе.

наглядны, славесны, практычны,праблемна-пошукавы.

Формы арганізацыі вучэбнай дзейнасці: калектыўная, франтальная, індывідуальная, парная.

Абсталяванне: вучэбны дапаможнік для 5-х класаў, табліца “Часы дзяслова”, карткі з заданнямі, выява восені, кластар, малюнак мясарубкі, партфеля, сметніцы, яблык

знаходзіць і не здавацца.

1. Арганізацыйны момант.

– Добры дзень! Старажытныя грэкі казалі: “Добры настрой – палова

перамогі”. Я вам жадаю с ё ння на ўроку поспехаў.

І нагадваю правілы ўрока: правіла паднятай рукі. 2.правіла цішыні.

2. Паведамленне тэмы, пастаноўка задач, матывацыя вучэбнай дзейнасці.

– У якасці эпіграфа ўзяты словы А. Тэнісана: “Змагацца, шукаць,

знаходзіць і не здавацца ”.

– Як вы разумееце іх сэнс? (Адказы вучняў).

– Сапраўды, мы с ё ння з вамі будзем шукаць і знаходзіць веды.

– Словы якой часціны мовы пераважаюць у эпіграфе? (Дзеяслоў)

– Так. Як вы зразумелі, тэма нашага с ё нняшняга

— Давайце паспрабуем самі сфармуляваць мэты с ё нняшняга ўрока.

(Вучні з дапамогай апорных слоў фармулююць мэты ўрока на зразумелай ім

мове, настаўнік вывешвае на дошцы наштобузу ).

 Паўтару, што такое дзеяслоў

 Даведаюся пра группы дзеясловаў паводле значэння.

 Успомню, што такое неазначальная форма дзеяслова.

 Паспяхова выканаю тэст.

Я паўтару …( што такое дзеяслоў ) што такое дзеяслоў

Я буду ведаць… ( што такое неазначальная форма дзеяслова, часы дзеялова )

— Актуалізацыя апорных ведаў :

Звярніце ўвагу на дошку. Там змешчаны словы.Вам трэба размеркаваць іх па групах: назоўнік, прыметнік і займеннік.

Яблык, блакітны, вясёлы, бегчы, шкло, паглядзець, яно, ляжаць,мы,дачка, папера, смачны, высокі, вы, ён.

-Якія словы абазначаюць дзеянне? (бегчы, паглядзець, ляжаць).

Ужо ў самой назве падкрэсліваецца яго асаблівая значнасць. Дзеяслоў як часціна мовы абазначае “дзеянне”, “працэс”. З дапамогай дзеяслова мы ведаем, як усё ў гэтым свеце рухаецца, гаворыць, як гучыць, як адчувае сябе. З дапамогай назоўніка можна назваць усё, што знаходзіцца вакол нас. Прыметнікі дапамагаюць нам удакладніць тое, што названа назоўнікам, але толькі дзеясловы могуць “ажыўляць” навакольны свет.

Мовазнаўцамі дзеяслоў выдзяляецца як самая складаная і ёмістая самастойная часціна мовы. Па падлікам вучоных, дзеяслоў займае другое месца (пасля назоўніка) па частаце ўжывання ў мове.

Давайце паставім пытанні да нашых дзеясловаў? (што рабіць? што зрабіць?).

-А зараз паспрабуем ўзнавіць азначэнне дзеяслова (вучні адказваюць, што такое дзеяслоў).

Што такое дзеяслоў даведаліся, а працу над ім пачнем з зарадк і для мазгоў “Хто што робіць?” ( запіс)

Источник